Deze luchtfoto uit 1933 toont ons het pas gebouwde sanatorium Berg en Bosch te Bilthoven.
Sanatorium Berg en Bosch, Bilthoven (1933), (Gezichtslaan) Professor Bronkhorstlaan
Op 3 februari 1932 werd de eerste steen gelegd en in juli 1933 kon men het sanatorium in gebruik nemen. Het was gebouwd in opdracht van de Katholieke Arbeidersbeweging en was zonder overheidssteun geheel voor en door de arbeidersbeweging gebouwd. In eerste instantie had deze beweging een sanatorium opgericht in Apeldoorn.
Maar men diende uitbreiding te zoeken en de keus viel op het drieëndertig ha grote terrein gelegen in de bosrijke omgeving van Bilthoven, dicht bij de toenmalige Rijksuniversiteit Utrecht en het gelieerde Stads- en Academisch Ziekenhuis Utrecht aan de Catharijnesingel in Utrecht.
In totaal konden er vierhonderd patiënten verpleegd worden door de zusters Dominicanessen die ook op het terrein gehuisvest werden in het zogenaamde Zusterhuis. Geneesheer-directeur was dr. W. Bronkhorst. Niet voor niets is na zijn overlijden het gedeelte van de Gezichtslaan waaraan Berg en Bosch gelegen is op 27 juni 1960 omgedoopt tot Prof. Bronkhorstlaan. In die tijd veranderde de bestemming van sanatorium in algemeen ziekenhuis.
In 1980 kwam er een eind aan de samenwerking met de Katholieke Arbeidersbeweging. Als Medisch Centrum Berg en Bosch werden er andere vormen van gezondheidszorg ontwikkeld.
In 1993 kwam er een dramatisch einde aan dit centrum. Een faillissement bleek onafwendbaar. Meer over Berg en Bosch is o.a. te lezen in het themanummer van De Biltse Grift jaargang 2 (september), 1993.
De oorspronkelijke gebouwen, deel uitmakend van het voormalig sanatorium, zijn voor het merendeel nog bewaard gebleven. Ook de kunstwerken, gemaakt door katholieke kunstenaars, zijn grotendeels gespaard. In De Biltse Griften van september 2001 en maart en december 2002 wordt daarover uitvoerig geschreven.
Op de prentbriefkaart is de huidige Prof. Bronkhorstlaan bovenaan te vinden. De oprijlaan leidt loodrecht naar de kapel, een belangrijk middelpunt op het terrein. Links van de oprijlaan is het hoofdgebouw gesitueerd met de zijvleugels en de achterliggende langgerekte gebouwen die als lighallen en ziekenzalen in gebruik waren. Rechts zijn de gebouwen te zien die als keuken, eetzaal en werkplaatsen in gebruik waren. Schuin achter de kerk is het Zusterhuis gelegen.
Architecten van het in Delftse stijl gebouwde sanatorium waren B.J. Koldewey en C.M. van Moorsel. Tuinarchitect Otto Schulz heeft de gebouwen en de bosrijke omgeving tot een harmonieus geheel ontwikkeld. De dennen werden zo veel mogelijk gespaard en vormden met hun niet te dichte kruinen natuurlijke zonneschermen. Daar waar meer zonlicht wenselijk was werden er enkele bomen gekapt en werden er mooie tuinen aangelegd.
De opname geeft het groene karakter van Berg en Bosch goed weer. Hopelijk zal dat groene karakter ook in de toekomst zo veel mogelijk gespaard blijven, evenals de oorspronkelijke gebouwen, gesierd met de vele kunstwerken van gerenommeerde kunstenaars zoals A.C. Ninaber van Eyben, Mari Andriessen, Albert Termote en Charles Vos.
De laatste jaren is er op het terrein van Berg en Bosch veel bijgebouwd, bebouwing die echter altijd raakvlakken dient te hebben met gezondheidszorg en/of welzijn.
Ligbarak (1957)