Op het Emmaplein werd na de aanleg van de spoorlijn en de realisatie van een halteplaats in 1864 een stationskoffiehuis geopend. De naam Emmaplein was toen nog niet in gebruik. De weg die de spoorwegovergang kruiste werd Soestdijksche straatweg genoemd.
Het Emmaplein was het eerste deel van die weg dat ten zuiden van de overgang gelegen was. Hierbij moet bovendien vermeld worden dat de halteplaats de naam De Bilt-Station kreeg. Ook het dorp dat zich rond 1900 ten zuiden van de spoorwegovergang ontwikkelde droeg aanvankelijk die naam. De naam Bilthoven werd pas in 1917 officieel toegekend aan het dorp gelegen bij het station.
Als u de diverse kaarten goed bekijkt dat blijkt dat het huidige Emmaplein aanvankelijk als Soestdijksche straatweg werd aangeduid, maar ook werd wel de naam Stationsweg of Stationsplein gebruikt. Het door burgemeester en wethouders genomen besluit betreffende de naamgeving Emmaplein dateert van 1 juni 1933.
Niet iedereen was het met die naamgeving eens. De Bilthovense winkeliers hadden voorgesteld het wegdeel tussen de Nachtegaallaan/Spoorlaan en het station Stationsplein te noemen. Dat voorstel werd echter niet gehonoreerd. Burgemeester en wethouders besloten de naam Emmaplein in te voeren, een feit waartegen de winkeliers ageerden tijdens de raadsvergadering van 29 juni.
De bewoners/winkeliers zouden die naam gaan negeren! De raad stelde zich echter achter burgemeester en wethouders. De winkeliers gebruikten in de zomergids van 1934 als protest nog de naam Stationsplein, maar gaandeweg verzoende men zich echter met de naamgeving en werd de naam Emmaplein door iedereen gebezigd.
Het Emmaplein kreeg door de aanleg van een fiets- en voetgangerstunnel, die in mei 2015 geopend werd, een heel ander aanzien. Alle panden gelegen aan de westkant van het plein werden gesloopt. Het voormalige stationskoffiehuis als laatste. Ter plekke zal nieuwbouw gerealiseerd worden.
Sigarenmagazyn A. Havekotte. Bilthoven (1923)
De kaart uit 1923 toont ons het pand waarin lange tijd een apotheek gevestigd was. Het pand, gelegen op de hoek van de Julianalaan, kwam in 1912 gereed. Het werd betrokken door H. van Reenen die er een levensmiddelenzaak in vestigde. In juni 1922 werd het pand overgenomen door Dirk van den Vondel.
In het rechter gedeelte was sinds 1922 het op de kaart vermelde sigarenmagazijn (later met boekhandel) A. Havekotte gevestigd. Havekotte liet diverse prentbriefkaarten drukken, kaarten die hij in zijn winkel verkocht.
Stationsweg (1919)
Op de kaart uit 1919 staat Stationsweg. Op die kaart kijken we richting spoorwegovergang. Het links gelegen pand, De Bonte Koe , is inmiddels gesloopt.
Bilthoven – Soestdijksche straatweg (1919)
Op een andere kaart uit 1919 wordt het huidige Emmaplein, Soestdijksche straatweg genoemd. Het meest rechts gelegen pand kwam in 1916 gereed. Kruidenier M. Verkade was er gevestigd. De andere panden werden in 1919 opgeleverd. Bilthoven was, zoals de kaart laat zien, toen een autogaragebedrijf en fietsenherstelplaats rijk. De Witte en Co hadden er een bedrijf geopend. Op het reclamebord wordt uitgebreid vermeld waarvoor het bedrijf staat.
Naast het garagebedrijf bevond zich het sigarenmagazijn Sumatra, gevolgd door de banketbakkerij van Brouwer en de slagerij van Weijnands. Er was in 1919 nog geen sprake van een verharde weg vlak voor de panden. De voortuinen liepen nog door tot de Soestdijksche straatweg die in die tijd 3,5 meter breed was en met klinkers verhard.
Bilthoven. Soestdijksche straatweg (1925)
Ook op de kaart uit 1925 staat Soestdijksche straatweg. De foto, genomen vanaf de spoorwegovergang kijkend in zuidelijke richting, geeft een heel ander beeld. Het betreft niet de bebouwing maar wel de verkeersdrukte. Na de opening van de fiets- en voetgangerstunnel op 30 mei 2015 kreeg het stationsgebied een heel ander aanzien.
De bebouwing aan de oostzijde van het Emmaplein was in 1925 voltooid. Liepen de tuinen eerst door tot aan de straatweg, in 1925 was er een wandelpad langs de winkels gerealiseerd en een klein plantsoen aangelegd met daarnaast een fietspad.
Bilthoven bij het station (1926)
De kaart uit 1926 laat dezelfde bebouwing zien. Nu kijken we echter richting station. Twee auto’s zijn op weg naar het garagebedrijf.
Emmaplein, Bilthoven (1934)
Stond in de zomergids voor Bilthoven nog de naam Stationsstraat vermeld, op de ansichtkaart uit 1934 staat de officiële naam: Emmaplein. We kijken als het ware zittend op het terras van het voormalige koffiehuis en restaurant De Schouw naar de bebouwing gelegen aan de oostzijde.
De gemeente De Bilt diende sinds 31 december 1928 het beheer en onderhoud van het binnen de gemeente liggende deel van de Soestdijksche straatweg op zich te nemen. Ook het gedeelte dat nadien de naam Emmaplein kreeg viel onder die regeling. In 1925 was er al een voet- en rijwielpad aangelegd.
De reconstructie van het winkelplein werd in 1933 gerealiseerd. Bij een foto, geplaatst in Utrecht in Woord en Beeld d.d. 12 oktober 1934, staan de volgende lovende woorden: Bilthoven …. Twintig jaar geleden had niemand er nog ooit van gehoord, thans is het een welvarend villadorp, met als centraal punt het station, waar dagelijks honderden treinen stoppen of voorbij daveren. Welk een verandering in zoo’n luttel tijdsbestek! Rond het Emmaplein keurig geoutilleerde winkels, garages en restaurants, enfin, men ziet het wel op ons plaatje. Bilthoven is met den tijd meegegaan.
Bilthoven. Emmaplein (1952)
De opname uit 1952 werd genomen ter hoogte van de Spoorlaan, kijkend in noordelijke richting. Op de achtergrond is de spoorwegovergang zichtbaar. Links zien we nog net een stukje van het terras van De Bonte Koe.
De weg heeft een heel ander aanzien. Aan de rechterkant, bij het bord verboden te parkeren, is een fietsstrook. De mannen met bakfiets hoeven daar kennelijk geen gebruik van te maken. Tweewielers moesten het pad in beide richtingen gebruiken. Links zien we het pand dat van 1906 tot 1919 als hulppostkantoor dienst gedaan heeft. Op de achtergrond is het voormalige Hotel Brands zichtbaar dat later bekend stond als De Schouw.
Het autobedrijf (zie kaart uit 1919) is uitgebreid met een benzinepomp. Op de kaart uit 1934 is die ook al te zien. De bebouwing is niet veel veranderd, zij het dat er wel andere winkeliers in gevestigd zijn.
Het Emmaplein kreeg een heel ander aanzien. Alle aan de westkant gelegen bebouwing werd gesloopt, dit in verband met de aanleg van de spoortunnels. Er zijn winkels en horecagelegenheden gebouwd waarboven appartementen werden gerealiseerd. Daardoor kreeg het hart van Bilthoven een heel ander aanzien.
Emmaplein 7 is in januari 2011 gesloopt.