De naamgeving en ook de aanleg van de huidige Julianalaan is stukje bij beetje tot stand gekomen. De Vinkenlaan werd bij besluit van burgemeester en wethouders op 27 juli 1903 niet alleen gegeven aan de huidige Vinkenlaan, maar ook aan een stuk weg dat we nu als Julianalaan kennen. Het voormalige postkantoor is aan dat stuk van de Julianalaan te vinden.
In het besluit tot naamgeving van de toen bestaande wegen werd in 1903 ook bepaald dat de zijweg van de Soestdijksche weg langs het Jodenkerkhof de naam Paltzerweg kreeg. Die weg begon recht tegenover de huidige Jan Steenlaan (toen Dwarsweg geheten) aan de oostkant van de Soestdijkseweg Noord, kruiste de spoorlijn en liep in zuidoostelijke richting. Het lange deel van de huidige Prins Bernhardlaan maakte daar deel van uit.
Op 14 december 1909 besloot de Biltse gemeenteraad de weg die we nu als Prins Bernhardlaan kennen en het daarbij aansluitende deel van de Paltzerweg (tot het punt waar de weg thans die naam nog draagt) de naam Julianalaan te geven. Het laatste stuk van de Julianalaan loopt richting Bosch en Duin en werd aangelegd toen het villadorp Bosch en Duin tot ontwikkeling begon te komen.
Dat stuk loopt vanaf de splitsing bij de Paltzerweg tot het restaurant dat als In den Vollen Potvisch bekend staat. De Julianalaan eindigt daar. De grens tussen de gemeente De Bilt en de gemeente Zeist ligt vlak naast de midgetgolfbaan die naast In den Vollen Potvisch te vinden is. De midgetgolfbaan heeft als adres Julianalaan 282. In het achterliggende bos ligt echter manege de Molshoop (te bereiken via de Biltse weg in Bosch en Duin). Die manege heeft als adres Julianalaan 300 Bilthoven.
Volgens de eigenaren/gebruikers van het pand (gebouwd in 1916 als jachtopzichterwoning in opdracht van H.J. de Jong Schouwenburg) is deze adressering een verwarrende situatie. Het pand ligt echter nog net op Bilts grondgebied.
Bilthoven, Vinkenlaan (1923)
De Vinkenlaan had bij aanleg geen verbinding met wat we nu Prins Bernardlaan noemen. De Vinkenlaan vormde als het ware een hoefijzer. De verbinding met de Prins Bernhardlaan kwam pas rond 1918 tot stand. Dat stuk weg, beginnend op de hoek van de Vinkenlaan en lopend in oostelijke richting, kreeg aanvankelijk de naam Lijsterlaan.
Aan dat stuk weg zijn de meeste winkels te vinden. Op 14 april 1924 besloot de raad dat de toenmalige Lijsterlaan en het gedeelte van de Vinkenlaan hetwelk loopt van den Soestdijkschen weg tot de Lijsterlaan Julianalaan te noemen. Daarmee werd het tracé van de Julianalaan zoals we het nu kennen. De weg die we nu als Prins Bernhardlaan kennen, werd in 1924 Nassaulaan genoemd. Op de dag van het koninklijk huwelijk van Juliana en Berhard (7 januari 1937) kreeg deze weg de naam Prins Bernhardlaan.
In de oorlogsjaren heeft de Julianalaan tijdelijk een andere naam gehad. De bezetters vonden dat noodzakelijk. De Julianalaan heette van af 10 april 1942 tot het eind van de oorlog Frederik Hendriklaan. De Prins Bernhardlaan werd toen Prins Mauritslaan genoemd.
Bovenstaande kaart geeft ons zicht op de Julianalaan vanaf het Emmaplein. De naam Vinkenlaan was in 1923 voor dat deel nog in gebruik. Die naam staat dan ook op de kaart vermeld. In het hoekpand, dat als adres heeft Emmaplein 22, was jarenlang de Bilthovense apotheek te vinden. Voor die tijd was het de kruidenierswinkel van H. van Reenen. Tegenwoordig is Richard James er gevestigd.
Bilthoven, Vinkenlaan (1923)
Bovenstaande opname werd gemaakt vanaf de hoek van de huidige Vinkenlaan richting Emmaplein. Voor het pand links (thans nummer 16) werd op 29 januari 1921 door burgemeester en wethouders vergunning verleend voor het bouwen van een winkel/woonhuis aan de gezusters Schoff. Later stond het bekend als drogisterij Verwey. Tegenwoordig is de DA-drogist er te vinden.
Het ernaast gelegen pand is niet meer terug te vinden. Het werd afgebroken. Op het adres Julianalaan 14 is sinds 2004 Blokker gevestigd. Een gevelsteen in dat pand verraadt dat de laatste steen op 11 september 1980 werd gelegd door Mirjam, Tom en Inge Kerkhof. De Hema was hier aanvankelijk te vinden. In het daarvoor afgebroken vrijstaande pand was eerst een melkzaak gevestigd, later de jeansshop van Kerkhof.
Naast dat pand ligt het voormalig postkantoor, dat als adres heeft Julianalaan 10. Het pand is sinds april 2010 niet meer als zodanig in gebruik. Er wordt een Grand Café in gevestigd. De bovenwoning heeft nummer 12. Hier worden verschillende appartementen in gevestigd.
De Julianalaan heeft na de herinrichting weer een fraai aanzien gekregen. Wel moest het naast het postkantoor gelegen pand afgebroken worden om een doorsteek te verkrijgen voor automobilisten, fietsers en voetgangers naar de aangelegde tunnels. Deze doorsteek kreeg de naam Melchiorlaan.
Bilthoven, Julianalaan (1923)
Op bovenstaande kaart kijken we vanaf de hoek Vinkenlaan in oostelijke richting en zien het stuk van de Julianalaan dat aanvankelijk de naam Lijsterlaan kreeg. Het hoekpand heeft als adres Vinkenlaan 1. Ruyssenaars makelaardij is er tegenwoordig gevestigd. De erboven gelegen appartementen hebben als adres Julianalaan 18 A, B en C en 20 A, B en C.
Aanvankelijk bestond het hoekpand uit twee woningen met werkplaats en magazijn. Op 17 oktober 1922 werd door G. Visman (verlichting e.d.) een vergunning aangevraagd om het pand te mogen bouwen. De vergunning werd op 21 oktober 1922 door burgemeester en wethouders verleend. Nadien heeft het pand diverse verbouwingen ondergaan.
Voor de bouw van het pand dat nu als adres heeft Julianalaan 26, werd op 13 februari 1919 een bouwvergunning voor een winkelwoonhuis aangevraagd. Deze vergunning werd op 27 februari 1919 verleend. Tegenwoordig is makelaardij Boon er gevestigd. In het ernaast gelegen pand is al sinds jaar en dag kaaswinkel Klumper te vinden (Julianalaan 28). De bouwaanvrage voor het woonhuis met winkel werd op 30 augustus 1919 gedaan door H.J. Versteegen.
Voor het rechts naast het Uilenpad gelegen pand (achter de boom: Julianalaan 30-32) werd op 18 februari 1920 de bouwvergunning verleend. Men vroeg vergunning voor de bouw van een dubbel woonwinkelhuis. Voor de bouw van de panden links naast het Uilenpad (Julianalaan 34-36) werd op 9 augustus 1920 vergunning verleend. Bij de aanvraag was sprake van de bouw van een dubbel landhuis. Dit werd later verbouwd en nummer 34 werd in gebruik genomen door juwelier Heintzberger en nummer 36 door kantoorvakhandel Dapper.
In het pand op nummer 34 is tegenwoordig Hönkemüller gevestigd. Helemaal links zien we het pand waarin tegenwoordig Meyer optiek te vinden is (Julianalaan 38). De bouwvergunning voor dat pand, een winkel/woonhuis, werd op 23 februari 1920 verleend.
Niet in beeld zijn de bakkerij en bakkerswinkel van Krijger (Julianalaan 38a en 40). Voor de bouw van het pand waarin thans de winkel is gevestigd (nr. 40) werd op 6 mei 1919 vergunning verleend. Het was aanvankelijk een villa die later verbouwd werd. Het er tussen gelegen pand werd als woonwinkelhuis gebouwd in 1935. Slager Kortleve was er aanvankelijk in gevestigd.
Bilthoven, De Tweesprong (1928)
Bovenstaande kaart toont ons de splitsing Paltzerweg (links) en Julianalaan (rechts). Het huis dat op de kaart staat afgebeeld heeft als adres Julianalaan 189. Het draagt de toepasselijke naam De Tweesprong. De bouwvergunning voor het pand werd op 2 april 1920 aangevraagd door E.L. Luitsz. Op 9 april werd de vergunning verleend.
Bilthoven, Panorama Centrum (1963)
Op de luchtfoto zien we rechts op de voorgrond het Emmaplein. Links de Julianaflat en verdere bebouwing. Aan de rechterkant van de Julianalaan is het voormalig bankgebouw Vlaer en Kol te zien. Bankiershuis Vlaer en Kol te Utrecht vroeg op 30 juni 1934 een bijkantoor met winkel en woning te mogen bouwen. De vergunning werd op 13 augustus 1934 verleend. Het betreft de huidige nummers 2, 4, 4A, 6 en 6A.
Voor het er naast gelegen pand (Julianalaan 6B) werd op 29 oktober 1937 vergunning gevraagd door de weduwe M. van Santen en Zn. In de bouwaanvrage was sprake van een winkel/woonhuis met banketbakkerij. Nog steeds vinden we er banketbakkerij Top. Voor het pand gelegen op nummer 8 werd door de weduwe Van Santen vergunning aangevraagd om de villa te mogen verbouwen tot een woon/winkelhuis. Deze vergunning werd op 8 oktober 1926 verleend.
Op 4 februari 1955 werd er door Joh. Matsers een bouwvergunning aangevraagd voor een bankgebouw met kluis, souterrain en bijkomende werken (zonder bovenbouw). De vergunning werd door burgemeester en wethouders verleend op 17 juni 1955. Op 30 juni werd de vergunning verleend voor de bouw van zes flatwoningen boven het bankgebouw. Het geheel werd gebouwd naar ontwerp van architect W. Dudok uit Hilversum. Het betreft het naar voren springende deel.
De bouwaanvrage voor de 35 flats, winkel en rijwielstalling werd eveneens door Joh. Matser gedaan en de vergunning voor de bouw werd verleend op 2 juni 1958. Het complex werd ontworpen door W. Dudok; we zien het links iets meer van de weg af.
De bouwaanvrage voor de naast de flats gelegen panden, de nummers 19, 21 en 23, werd verleend op 3 december 1923. Tegenwoordig zijn er respectievelijk Van Dort Mode, Donelli Topstyle en Setters gevestigd. In 1963 vroeg slager Straathof voor het pand gelegen op nummer 23 vergunning aan voor een verbouwing die in verband stond met de plaatsing van een demontabele koelkast.
Het pand Julianalaan 25-27 werd gebouwd als autogarage met bovenwoning (Nestor). De vergunning werd aan de N.V. Biltsche Bouw- en Bouwgrond Maatschappij te Bilthoven verleend op 10 mei 1920. Op de bouwaanvrage was als adres Lijsterlaan 1 vermeld. We zien op de kaart het naar achter uitgebouwde pand waarin tegenwoordig Emmaus te vinden is.
Bilthoven, Flatgebouw Julianalaan (1966)
Bovenstaande kaart toont ons de door Dudok ontworpen flats meer van nabij. De opname werd genomen vanaf het terras van Hotel De Schouw. In het deel dat in 1966 in gebruik was bij Albert Heijn was tot september 2010 Roobol Tuinmeubelen BV gevestigd (Julianalaan 1). Tegenwoordig is de Bilthovense Boekhandel er te vinden.