De Nachtegaallaan is een van de lanen van Park Vogelzang, het eerst gerealiseerde villapark van Bilthoven, gelegen ten zuiden van de spoorlijn. In het naamgevingbesluit de dato 24 juli 1903 wordt deze laan als een van de tien lanen genoemd, gelegen in Park Vogelzang.
Stationsweg (1904-1905)
De kaart, waarschijnlijk daterend uit 1904 of 1905, heeft als onderschrift: Stationsweg. We zien echter rechts het pand dat als adres had Nachtegaallaan 2. De opname is genomen vanaf het Emmaplein dat in die tijd Stationsweg werd genoemd. De bouwvergunning voor de villa’s werd aangevraagd door H.C. van Benthem, directeur van de N.V. Villapark Station De Bilt.
De vergunning werd verleend op 13 juli 1903 en op 28 mei 1904 werd het bewijs van voltooiing afgegeven. De villa rechts kreeg de naam Hoek en Roode en werd volgens het adresboek uit 1909 bewoond door jhr. Mr. B.C.Merlen. Het pand was toen genummerd Nachtegaallaan 1. Het linker pand droeg volgens het adresboek de naam Sunny Cottage en werd in 1909 bewoond door J.J.F. Penninck.
Het had in 1909 als adres Nachtegaallaan 3. Op 22 april 1969 werd door het college van burgemeester en wethouders aan de heer W. Groen vergunning verleend om het pand Nachtegaallaan 10 (dat is het vroegere nummer 3) te verbouwen en uit te breiden tot een winkel. Op 7 februari 1977 werd aan Groen vergunning verleend om het magazijn uit te breiden. Bloemenhuis Groen Flora BV is nog steeds (in 2011) hier ter plekke te vinden.
Hotel-Café-Restaurant „Regina”. (1929)
Regina was gelegen daar waar men nu de damesconfectiezaak Doek vindt. Het pand droeg aanvankelijk de naam Hoek en Roode en had nummer 1. Volgens het adresboek uit 1927 was W.J. Knoop hotelhouder. Het pand had toen als adres Nachtegaallaan 2 en droeg de naam Regina. Het werd in 1935 door brand verwoest. Het is ook bekend geweest onder de naam Hotel Centraal.
Op 3 september 1937 vroeg G. Doek, wonende in Utrecht, vergunning aan om ter plekke twee winkelhuizen met bovenverdieping te mogen bouwen. De vergunning werd door burgemeester en wethouders op 16 oktober 1937 verleend. Blijkens een brief, gedateerd 6 december 1948, vroeg architect H.A.G. Müller namens de firma Doek vergunning betreffende een verbouwing. Men wilde een scheidingsmuur doorbreken en een gang bouwen tussen het winkelpand en het atelier. Ook deze bouwaanvraag werd ingewilligd.
BILTHOVEN.Vinkenlaan (1960)
De kaart uit 1960 laat ons de modezaak zien. Het onderschrift van die kaart doet vermoeden dat het adres Vinkenlaan is, wat niet klopt. De Nachtegaallaan is de zijlaan van de Soestdijkseweg, beginnend ter hoogte van het Emmaplein en eindigend bij de Boslaan.
Bilthoven. Dr. H.W. Melchiorbank (1930)
Bij de Nachtegaallaan is ook de Melchiorbank te vinden. De kaart uit 1930 laat ons de bank zien. Dr. Melchior (1874-1927) heeft de naam Bilthoven bedacht voor het villadorp, gelegen bij het station dat aanvankelijk als Station – De Bilt werd aangeduid. Dr. H.W. Melchior was huisarts in De Bilt en Bilthoven. Hij was ook raadslid (van 1915 tot 1921), oprichter van de Vrijwillige Brandweer en initiatiefnemer betreffende de oprichting van het zwembad Brandenburg.
Na zijn overlijden heeft men te zijner ere deze bank als herinneringsmonument opgericht. De bank werd ontworpen door de Bilthovense architect H.F. Mertens en geplaatst in een klein plantsoentje bij de Nachtegaallaan. De houten bank is geplaatst tegen een bakstenen muur waarop de tekst Dr. H.W.Melchior 1904-1927 is aangebracht. Op 19 juni 1928 werd de Dr. Melchiorbank officieel onthuld.
De Bilt. Villapark Vogelenzang (1910)
Deze villa heeft als adres Nachtegaallaan 20, gelegen (zoals de kaart uit 1910 verteld) in het Villapark Vogel(en)zang. De bouwaanvraag voor deze villa werd gedaan door H.P. en G.H. van der Haar. De laatste werd als ontwerper aangeduid. De vergunning werd verleend op 8 mei 1909. De villa heeft anno 2007 nog grotendeels haar oorspronkelijk aanzien.
Villa „Dennenrode” , De Bilt (1907)
De kaart uit 1907 toont ons villa Dennenrode, gelegen op de hoek van de Boslaan. Het adres is Nachtegaallaan 9. De villa werd in 1909 bewoond door mej. A.M. Sandt van Nooten. Het pand was toen als herstellingsoord voor dames in gebruik en had als adres Nachtegaallaan 30.
G.H. van der Haar was de ontwerper en de aanvrager van de bouwvergunning, die op 22 maart 1904 werd verleend. Blijkens de adresboeken uit de jaren 1922 en 1927 was A. Strybant er woonachtig en had het pand toen als adres Nachtegaallaan 9. In het adresboek van 1927, staat achter zijn naam ook nog de naam van de villa: Dennenrode. Op 17 september 1962 werd aan NGV, Nachtegaallaan 9, Bilthoven vergunning verleend om het woonhuis te verbouwen.
Nadien heeft het diverse bestemmingen gehad. De Stichting Vakonderwijs Drogisten is er jarenlang gevestigd geweest. Daarna was het een afdeling van Maupertuus Voortgezet Onderwijs. In 2007 vertelde een billboard dat er een orthodontistenpraktijk en gehuisvest zou worden. Pas in 2010 bleek dat plan daadwerkelijk gerealiseerd te zijn.
De Bilt (Station) Villa „Nimmerdor” (1912-1913)
Het huidige adres van de villa Nimmerdor is Nachtegaallaan 36. De bouwaanvrage voor Nimmerdor werd door H.C. van Benthem, makelaar en aannemer, gedaan. De bouwvergunning werd verleend op 18 januari 1906. Blijkens het adresboek uit 1909 was boterfabrikant H. v.d. Griendt er woonachtig.
Het pand had toen nummer 21. De naam Nimmerdor stond bij dat nummer vermeld. Blijkens een bouwaanvrage de dato 10 november 1970 was mevr. F.L.M. Swart-Wissen de toekomstige eigenaresse. Zij wilde het pand verbouwen tot bejaardentehuis.
De vergunning daarvoor werd verleend op 11 december 1970. Rond 1990 ontstond er discussie betreffende de bestemming van het pand dat toen bekend stond als Florence Hill, een nachtclub. Eigenaar was G.A.P.A. van Binsbergen, die de bestemming van het pand had willen wijzigen om het daarna te laten slopen en ter plekke iets anders te bouwen.
De gemeente stelde echter betreffende nieuwbouw zo veel voorwaarden dat volgens Van Binsbergen het stoppen van de exploitatie van Florence Hill onmogelijk was. De kwestie is zelfs bij de Raad van Staten aan de orde geweest. Van Binsbergen heeft Florence Hill uiteindelijk verkocht aan J. Pauw, die op 18 december 2000 bij de gemeente een sloopvergunning aanvroeg.
Burgemeester en wethouders hielden de aanvraag in beraad. Als argument werd aangevoerd dat de villa een onderdeel was van een inmiddels door de gemeenteraad aangewezen beschermd dorpsgezicht. Op grond van artikel 21, derde lid van de gemeentelijke monumentenverordening was het verboden het pand af te breken. Toch verleende burgemeester en wethouders op 13 juni 2002 aan de heer Pauw een sloopvergunning.
Er werd ontheffing verleend, echter met de mededeling dat de ter plekke tot stand te komen bebouwing het dorpsgezicht niet zou mogen schaden. Tegen de sloopvergunning werden bezwaren ingediend, o.a. door de actiegroep Park Vogelzang. Na vele strubbelingen werd echter toch toestemming gegeven om te slopen en een nieuw pand met garage te bouwen. Het nieuw gebouwde pand Nachtegaallaan 36 vertoont opvallend veel gelijkenis met villa Nimmerdor.
Nachtegaallaan 24 (1924-1937?)
De bouwaanvrage voor de villa gelegen op nummer 24 werd gedaan door H.P. van der Haar. De vergunning werd verleend op 21 juli 1910 en op 17 juli 1911 werd het bewijs van voltooiing afgegeven. Op 13 mei 1924 werd door burgemeester en wethouders aan de freules A.J.Ph. en J.J. Bichon van IJsselmonde vergunning verleend om het pand te verbouwen. Het had toen als adres Nachtegaallaan 12.
De verbouwing betrof o.a. de aangebouwde serre. Blijkens het adresboek van 1927 heette de villa van de freules Le Chalet. Het pand ziet er anno 2011 nog grotendeels hetzelfde uit.